Gevorkt heidestaartje,

een nieuwe korstmossoort in de Zumpe.

In december 2019 is op het kale en gemaaide grasland van de Buizerdwei een voor de Zumpe nieuwe korstmossoort gevonden. Het betreft Ruw heidestaartje (Cladonia scabriuscula). Het verzamelde monster bevatte Gevorkt heidestaartje (Cladonia furcata), te herkennen aan de gladde, gevlekte podetiën. Het meeste materiaal heeft echter blaadjes langs de staafjes. Het betreft volgens Klaas van Dort (die de determinatie heeft gedaan) daarom geen Gevorkt heidestaartje (Cladonia furcata) maar Ruw heidestaartje (C. scabriuscula). Overigens is de status van dit taxon niet zeker. Recent genetisch onderzoek heeft uitgewezen dat C. scabriuscula een variant is van Gevorkt heidestaartje is (C. furcata var. scabriuscula). Deze soort is in Nederland vrij zeldzaam.

 

In de Zumpe groeit de soort massaal op de in 2002 geplagde grond, die bestaat uit roestig, matig fijn zand. In het schraalgrasland van de Buizerdwei komen plekken voor met kwel en met infiltratie. De pH van de bodem op de locatie komt niet boven pH=5, kalk wordt pas op meer dan 1 m gevonden. Vermoedelijk bereikt het grondwater niet meer het maaiveld; hooguit komt wat grondwater, door capillaire werking in de bovenste bodemlagen. De roest stamt waarschijnlijk van vóór het plaggen. Het ijzer, dat als roest is te zien, wordt door grondwater aangevoerd en oxideert onder zuurstofhoudende (oxidatieve; grondwater zakt weg en er komt zuurstof in de bodem) omstandigheden. Plaatselijk vormt zich door stagnatie van regenwater, een Mf horizont (wortelmat) op een zandhydromull.

 

Gevorkt heidestaartje (Cladonia furcata var. scabriuscula) in de Zumpe, 19-12-2019.
Gevorkt heidestaartje (Cladonia furcata var. scabriuscula) in de Zumpe, 19-12-2019.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Profiel ongeveer op de plaats waar Gevorkt heidestaartje groeit. Te zien is dat de C-horizont direct bovenin begint (door plaggen is de oorspronkelijke, voedselrijke, toplaag verwijderd) en dat zich een wortelmat heeft gevormd. Het matig fijne zand is roestig doordat grondwater deze zandlaag bereikt c.q. ooit heeft bereikt.